آمریکا در تمام این سال ها در پوشش ناتو یا به عنوان ابرقدرتی جهانی و تحت عناوینی مثل مبارزه با تروریسم و جنگ عادلانه و اشاعه دموکراسی به جنگ افروزی پرداخته است. رونق اقتصاد تسلیحاتی در آمریکا و رویکرد نظامی رهبران آمریکایی نشان می دهد این وضعیت همچنان ادامه خواهد داشت ...
وزارت جنگ یا دفاع؟
امریکا در طول حیات خود همیشه مشغول جنگ افروزی در گوشه و کنار دنیا بوده و اساسا تجارت اسلحه بزرگترین و پرسودترین تجارت این کشور است که رقم آن، تا سال 2020، به قریب 200 میلیارد دلار رسیده بود. وزارت دفاع ایالات متحده، بزرگ ترین کارفرمای جهان است و 715 میلیارد دلار از بودجه سال 2020 این کشور در اختیار این وزارتخانه بوده است.در جریان جنگ استقلال امریکا از انگلستان، کمیته هایی تشکیل شده بود برای جمع آوری کمک های مالی و تهیه تجهیزات و باروت و تشکیل یک نیروی شبه نظامی ملی. این کمیته ها را می توان هسته اولیه تاسیس وزارت جنگ دانست. مدتی پس از استقلال و تشکیل دولت جورج واشنگتن، وزارت جنگ در 1789 رسما تشکیل شد. با این حساب، وزارت جنگ یکی از قدیمی ترین نهادهای ایالات متحده است. همین وزارتخانه مسئولیت نحوه تعامل با بومیان را در سال های اولیه تشکیل ایالات متحده برعهده داشت. 9 سال بعد وزارتخانه مستقل نیروی دریایی هم شکل گرفت تا اینکه، پس از جنگ دوم، رئیس جمهور وقت پیشنهاد داد بخش واحد دفاع ملی، تحت عنوان «وزارت دفاع» ایجاد شود.
قرن نوزدهم؛ بازاریابی جنگ
گذشته از جنگ انقلابی برای تاسیس ایالات متحده و سپس جنگ سرمایه داران شمالی برای کنار زدن کشاورزهای جنوبی در رقابت اقتصادی - که به «الغای برده داری» مشهور است- ایالات متحده، از قرن نوزدهم، با تکیه بر نظامی گری شروع به دخالت در امور دیگر کشورها کرد، خصوصا در امریکای لاتین که حوزه نفوذ ایالات متحده اعلام شده بود.
در 1852 تفنگداران دریایی امریکا در بوینس آیرس آرژانتین مستقر شدند تا از منافع ایالات متحده در جریان یک انقلاب محلی حفاظت کنند. برای اروگوئه هم داستان مشابهی رقم خورد و در نمونه دیگری شهر گری تاون نیکاراگوئه در 1854، به بهانه اهانت به وزیر مختار امریکا در آنجا، به کلی نابود شد.
نظامی گری و قلدرمآبی امریکایی ها به کشورهای اطرافش محدود نماند. آنها در 1853 ناخدا پری را با کشتی های جنگی امریکایی به ژاپن فرستادند تا ژاپن را مجبور کنند بنادرش را روی ایالات متحده بگشاید و در 1859 به عملیاتی در چین دست زدند تا منافع شان را در شانگهای محقق کنند. حتی در 1860، برای حفاظت از جان و مال امریکایی هایی که در آنگولا با شورش بومیان آنجا مواجه شده بودند، دست به مداخله نظامی در خاک آفریقا زدند.چند سال بعد و در جریان انقلاب کوبا برای رهایی از استعمار اسپانیا هم ایالات متحده درگیر جنگ با امپراتوری اسپانیا شد. در این زمان به نظر می رسید جنگ بخوبی می تواند پاسخگوی نیاز جامعه امریکا باشد. جامعه تجار امریکا در آن زمان شدیدا به دنبال بازارهای جدیدی برای فروش محصولات مازاد خود بود و از یافتن راه های دسترسی به بازارهای خارجی استقبال می کرد؛ برخی از صاحبان صنایع هم به طور مستقیم از جنگ نفع می بردند. در آستانه ورود امریکا به جنگ، نشریه ای نوشت احتمال وقوع جنگ «به طور قاطع و تعیین کننده ای معاملات آهن را گسترش داده و وقوع جنگ قطعا صنعت حمل و نقل را هم رشد می دهد.» گزارش ها حاکی از روحیه جنگ طلبانه حاکم بر وزارت نیروی دریایی وقت امریکاست، روحیه ای که توسط مقاطعه کاران تسلیحات، توپخانه و مهمات تشویق می شد. تصمیم امریکا به جنگ با اسپانیا از سوی افکار عمومی این کشور حمایت می شد، به خیال اینکه این مداخله به سود شورشیان کوبایی و در جهت کمک به استقلال کوباست، حال آنکه ایالات متحده تا آن زمان حتی این شورش ها را به رسمیت نشناخته بود. برخی شورشیان کوبایی اقدامات امریکا را صرفا تلاشی می دانستند برای گرفتن جای اسپانیا. همین طور هم شد. نیروهای اسپانیایی در عرض سه ماه شکست خوردند و وقتی اسپانیایی ها تسلیم شدند ارتش امریکا طوری رفتار کرد که انگار اصلا سپاه شورشیان کوبا وجود نداشته و هیچ کوبایی ای حق نداشت درمورد قرارداد تسلیم، مذاکره یا آن را امضا کند. وقتی جنگ به پایان رسید امریکایی ها راه آهن، معادن، املاک، جنگل ها و مزارع شکر کوبا را تصرف کردند. ایالات متحده هیچ گاه کوبا را به خاک خود الحاق نکرد اما به کنوانسیون قانون اساسی کوبا گفتند که ارتش امریکا از کوبا خارج نخواهد شد، مگر آنکه در قانون اساسی کوبا حق دخالت نظامی برای حفظ استقلال کوبا و حفاظت از دولتی که برای امنیت جان و مال و آزادی های فردی کفایت کند برای ایالات متحده لحاظ شود؛ همچنین حق داشتن پایگاه های سوختگیری و نیروی دریایی در برخی نقاط مشخص کشور. ایالات متحده کوبا را به قیمت 72هزار سرباز به دست آورد.
پیروزی بر اسپانیا هم به تصرف سرزمین هایی از سوی ایالات متحده منجر شد، جزایر هاوایی در 1898 رسما به خاک ایالات متحده ضمیمه شد و جزایر گوآم، پورتوریکو و فیلیپین هم در قبال پرداخت 20 میلیون دلار به امریکا واگذار شدند. دولت فیلیپین به مفاد عهدنامه امریکا و اسپانیا معترض بود؛ درنتیجه در فوریه 1899 جنگ فیلیپین و ایالات متحده رسما آغاز شد و سه سال و چند ماه بعد با پیروزی امریکا پایان یافت. دست کم 200 هزار غیرنظامی فیلیپینی بر اثر جنگ و قحطی و بیماری حاصل از آن کشته شدند.
ما از هر جنگی استقبال می کنیم!
در این سال ها توجه سیاستمداران و نظامیان امریکایی به نحو ویژه ای به ایفای نقشی موثرتر در نظم جهانی جلب شده بود، ژنرال آلفرد ماهان از اهمیت روزافزون قدرت دریایی می گفت و سیاسیون را تشویق به توسعه طلبی و ماجراجویی در آن سوی آب ها می کرد.رفته رفته کفه آن دسته از نمایندگان در پارلمان که ماموریت های ویژه ای در مسیر ابرقدرت شدن را برای ایالات متحده تعریف می کردند، سنگین و سنگین تر می شد. در همین ایام تئودور روزولت در نامه ای به دوستی نوشته بود: «خیلی محرمانه بگویم، من تقریبا از هر جنگی استقبال می کنم، چون فکر می کنم این کشور به جنگ نیاز دارد.» دخالت نظامیان امریکایی در کلمبیا، پاناما، شبه جزیره کره، هندوراس، مکزیک، دومینیکن و نیکاراگوئه، در سال های ابتدایی قرن بیستم، در راستای همین احساس نیاز به جنگ در امریکا بود.
امریکا در سال 1917 وارد جنگ جهانی اول شد. این کشور که مقادیر عظیمی مهمات و تجهیزات جنگی برای متفقین حمل می کرد، برخلاف ادعایش، در جنگ «بی طرف» نبود. امریکا نمی توانست نسبت به هیچ جنگی بی تفاوت بماند. پژوهش ها می گویند جنگ جهانی اول در زمانی آغاز شد که کسب و کار در سراسر کشور در رکود بود و قیمت محصولات زراعی افت شدیدی داشت و سوددهی بانک ها متوقف شده بود، اما در 1915 سفارش کالاهای جنگی متفقین، خصوصا انگلیسی ها، اقتصاد را دوباره به حرکت درآورده بود. باز هم امریکا و منافعش یا حتی موجودیتش، در اتحادی سخت وفادارانه، به جنگ گره خورده بود. در زمانی که بحران های طبقاتی و چالش های سوسیالیستی داشت در امریکا مشکل ساز می شد، سرمایه داری امریکا باز هم نیازمند یک رقابت بین المللی [بخوانید جنگ] بود تا اشتراک منافع دروغینی را میان اغنیا و فقرا ایجاد کند. انگار راندولف بورن در میانه جنگ اول چندان بیراه نگفته بود که «جنگ باعث سلامت کشور و دولت است.» دست کم برای ایالات متحده همین طور بود. به این ترتیب امریکا هرچند با تاخیر اما به جنگ پیوست. 19 ماه جنگ در اروپا برای امریکایی ها 334 میلیارد دلار -معادل 14درصد تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 1919- و به قدر 50 هزار سرباز هزینه داشت.
جنگ بساز و حکومت کن!
مدتی بعد پای امریکا به جنگ دوم هم باز شد، نه برای جلوگیری از اشاعه فاشیسم و نازیسم و نه در راستای دفاع از اصل عدم مداخله در امور سایر کشورها و نه برای پاسداری از حقوق یهودی ها یا لهستانی ها. ایالات متحده به طور رسمی در هشتم دسامبر سال 1941 و یک روز پس از بمباران پرل هاربر، زمانی که منافع اقتصادی اش در ناحیه جنوب غربی اقیانوس آرام تهدید شده بود، وارد جنگ شد. آلمان که به خاک شوروی حمله کرده بود، در سال 1944، به سختی از روس ها شکست خورد و به ناچار در این جبهه عقب نشست. در کنفرانس یالتا، استالین وعده داد ظرف سه ماه پس از پایان جنگ در اروپا، وارد جنگ در جبهه اقیانوس آرام شود. اگر شوروی وارد جنگ با ژاپن می شد، احتمالا تقاضای پرداخت غرامت می کرد. این بود که برای جلوگیری از ادعای شوروی بر دارایی های ژاپن، ترومن دستور بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی را داد. جنگ جهانی دوم پرهزینه ترین جنگ امریکایی هاست که در آن بیش از چهار تریلیون دلار خرج کردند و 400 هزار سرباز را از دست دادند.
پس از شکست متحدین، هر کدام از فاتحین جنگ منطقه نفوذ و امپراتوری خاص خود را تشکیل دادند و همزمان در پی گسترش هر چه بیشتر سلطه خود در مناطق مختلف جهان برآمدند، روسیه شوروی تحت لوای سوسیالیسم و امریکا به اسم دموکراسی. آنها سرنوشت کشورهایی را در دست گرفتند که تعدادشان از کشورهایی که هیتلر و موسولینی توانسته بودند زیر سلطه بگیرند خیلی بیشتر بود. گذشته از نفوذ غیرنظامی امریکا در کشورهای بلوک غرب، تاریخ صفحات خونینی را از کشمکش نظامی بین امریکا و شوروی ثبت کرده است.
امریکا، حتی پس از جنگ جهانی و زمانی که به نظر می رسید بیشتر مردمش خواستار پایان دادن به سربازگیری اجباری و خلع سلاح هستند، نیاز داشت میدان جنگی بسازد تا در فضای وحشت و ضدیت با کمونیسم، اقتصادش را با سفارش های نظامی به تحرک درآورد. بدین ترتیب این کشور با فرستادن اسلحه و مشاوران نظامی وارد جنگ داخلی یونان شد. ریاست جمهوری ایالات متحده، در کنگره، خواستار اعطای 400 میلیون دلار کمک نظامی به یونان و ترکیه شد و این یعنی ماموریت ویژه ای را برای خود در سراسر پهنه جهان تعریف کرده بود. جنگ داخلی یونان اولین نمونه از منازعات نیابتی بین ابرقدرت ها در چهارچوب ایدئولوژی راست و چپ بود. در نهایت پادشاهی یونان که با شورش کمونیست های تحت حمایت یوگسلاوی مواجه بود، پس از گذشت تقریبا هفت سال و با حمایت های انگلستان و امریکا، پیروز شد. امریکا فقط در پنج ماه آخر سال 1947 حدود 74 هزار تن اسلحه و تجهیزات نظامی برای حکومت آتن فرستاد.
در 1950 امریکا وارد جنگ کره شد، جنگی که باز هم درچهارچوب منازعات بین لیبرالیسم و کمونیسم در گرفته بود. کره از سال 1905 تا پایان جنگ دوم تحت تصرف ژاپن بود اما، پس از شکست ژاپن در جنگ، نیروهای امریکایی وارد بخش جنوبی آن شدند و شوروی بخش شمالی را به تصرف درآورد. درنتیجه، یک حکومت دست راستی متحد با امریکا در جنوب و یک حکومت کمونیستی متحد با شوروی در بخش شمالی به قدرت رسید و مدار 35 درجه به عنوان مرز بین دو کشور تعیین شد. هر دو این دولت ها مدعی حکومت بر کل شبه جزیره کره بودند و طرف مقابل را هیچ گاه به رسمیت نشناختند. ریشه جنگ کره همین بود، جنگی که در آن مجموعا دو میلیون نفر کره ای کشته شدند. یک میلیون و 780 هزار نیروی امریکایی هم در این جنگ حضور داشتند که 36 هزار نفر از آنها کشته شدند.
در طول دهه پنجاه، امریکا دولت دکتر مصدق در ایران و دولت مکزیک و دولت مردمی و قانونی گواتمالا را سرنگون کرد و هزاران نفر از تفنگداران دریایی اش را به لبنان فرستاد تا از دولت طرفدار امریکا در مقابل انقلاب حمایت کند. آنها در عملیاتی که سه ماه به طول انجامید فرودگاه بین المللی بیروت و سپس بندر بیروت و مسیرهای شهر را اشغال کردند و به بحران طایفه ای و مذهبی در لبنان دامن زدند.
ایالات متحده، در بهار 1961 و در اوج رقابت های تسلیحاتی جنگ سرد، دست به عملیات ناموفق در خلیج خوک ها برای سرنگونی رژیم کاسترو در کوبا زد. این عملیات به دلیل برآورد اشتباه مشاوران نظامی امریکایی به اهدافش نرسید و 118 کشته روی دست امریکایی ها گذاشت و روابط آنها با شوروی را تیره تر از قبل کرد.
حدفاصل 1964 تا 1972 امریکا در باتلاق جنگ ویتنام گرفتار شد و نهایتا، با فشار جنبش های بزرگ ضدجنگ در داخل، شکست خورده از ویتنام خارج شد. دخالت ایالات متحده در جنگ ویتنام، اندکی پس از پایان جنگ جهانی دوم، ابتدا با ظرفیتی محدود آغاز شد اما طی 20 سال آتی و به بهانه حمله ویتنامی ها به کشتی امریکایی در خلیج «تونکن» افزایش یافت و در آوریل 1969 با 543 هزار سرباز امریکایی مستقر در ویتنام به اوج خود رسید. طبق آمارها در مجموع 3.1 میلیون سرباز امریکایی در جنگ ویتنام مشارکت داشتند. امریکایی ها در طول این جنگ کشورهای هم مرز ویتنام، کامبوج و لائوس را نیز هدف حملات هوایی قرار دادند، چون رزمندگان این کشورها به ویت کنگ ها کمک کرده بودند.
طی این مدت هواپیماهای امریکایی بیش از 2.5 میلیون تن بمب بر سر مردم ویتنام ریختند و 80 میلیون لیتر مواد سمی و آتش زا بر فراز جنگل ها و مزارع برنج ویتنام پاشیدند و نیمی از جنگل های ویتنام را ویران کردند. آنها همچنین در مارس 1968 دست به کشتار وحشیانه ای در «می لای» زدند و عجیب آن که افسری را که به جرم این کشتار گناهکار شناخته شده بود، مورد عفو قرار دادند. در نهایت، با توجه به جلو نرفتن جنگ و شکست های پی درپی و فشار جنبش های ضدجنگ در داخل، در مارس 1972 امریکا مجبور شد بخش اعظم نیروهای زمینی اش را از ویتنام خارج کند. در این جنگ 58 هزار امریکایی کشته شدند.
پس از جنگ ویتنام رویکرد نظامی گری ایالات متحده در قالب طرح هایی مثل جنگ ستارگان و توسعه ناتو تداوم یافت. پس از فروپاشی شوروی هم امریکا با همین رویکرد به سمت ایجاد نظامی تک قطبی حرکت کرد. توسعه ناتو از 1999 تا 2004 به 10 کشوری که قبلا کمونیستی بودند در راستای همین هدف بود.
قرن بیست و یکم: قرن ویرانگری
در سال 2001 ایالات متحده به افغانستان حمله کرد، این بار جنگی به بهانه مبارزه با تروریسم و سرنگونی القاعده، جنگی که تا خروج نظامیان امریکا از این کشور در سال 2021 تداوم داشت و به نابودی زیرساخت ها و سال ها ناامنی و ویرانی و کشته شدن بیش از 45 هزار غیرنظامی انجامید. در این سال ها حدودا دو هزار سرباز امریکایی در افغانستان کشته شدند.
سال 2003 یک ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده برای حمله به عراق شکل گرفت. 300 هزار سرباز امریکایی به بهانه نابودی سلاح های کشتارجمعی رژیم صدام وارد عراق شدند. این ماموریت خودساخته تا سال 2010 به طور رسمی ادامه داشت، هر چند بعد از آن هم حدود 50 هزار نیروی امریکایی، عمدتا برای آموزش سربازان عراقی در این کشور باقی ماندند و امریکا هنوز هم در این کشور پایگاه نظامی دارد.
جنبش های ضدجنگی که در طول جنگ ویتنام و پس از آن با حضور انبوه خبرنگاران و عکاسان خبری در ویتنام شکل گرفت، مانع از نظامی گری ایالات متحده نشد. امریکا در تمام این سال ها در پوشش ناتو یا به عنوان ابرقدرتی جهانی و تحت عناوینی مثل مبارزه با تروریسم و جنگ عادلانه و اشاعه دموکراسی به جنگ افروزی پرداخته است. رونق اقتصاد تسلیحاتی در امریکا و رویکرد نظامی رهبران امریکایی نشان می دهد این وضعیت همچنان ادامه خواهد داشت.
کد مطلب : 62
http://ecovatan.ir/vdcd6.09yyt0x22a.htmlecovatan.ir/vdcd6.09yyt0x22a.html