قدرت بزرگ منطقه: ایران، نه آمریکا

روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس و دوستی‌اش با چین و روسیه تقویت شده است. قدرت مسلط در خاورمیانه دیگر آمریکا، مصر به‌عنوان متحد غرب، عربستان سعودی یا حتی اسرائیل نیست، بلکه ایران است. با کاهش نفوذ واشنگتن، ایران با چین و روسیه به عنوان متحدانش، در حال تشکیل یک ائتلاف در خاورمیانه است.
اولین حمله هوایی به رهبری ایالات متحده به گروه مسلح شیعه حوثی تحت حمایت ایران در یمن، نقطه عطف ترسناک دیگری را در مسیر طولانی شکست‌های سیاست‌های غرب در خاورمیانه نشان می‌دهد – که مهم‌ترین و پیامد آن دهه‌ها باقی مانده شکست در حل مناقشه اسرائیل و فلسطین است.
این واقعیت که ایالات متحده با حمایت بریتانیا مجبور به استفاده از زور در پاسخ به حملات حوثی‌ها به کشتیرانی دریای سرخ شد، نشان دهنده واقعیتی ناخوشایند است. اهرم سیاسی واشنگتن رو به کاهش و دیپلماسی آن ناکارآمد است و اقتدارش تحقیر شده است. حوثی‌ها بدون هراس قول دادند که حملات ادامه خواهند یافت.
این تشدید شدید تنش بی پایان واقعیت ناخوشایند دیگری را برجسته می کند. قدرت مسلط در خاورمیانه دیگر ایالات متحده، مصر متحد غرب، عربستان سعودی یا حتی اسرائیل نیست. این متحد اصلی حوثی ها، ایران است. صحبت از برندگان و بازندگان در میان کشتار وحشتناک غزه - که حوثی ها می گویند باعث شروع کارزار آنها شد - آسان نیست. با این حال، از نظر استراتژیک، روشن است که چه کسی در این بحران پیشروی می کند. با نبرد توسط نیابتی ها، جایگاه ایران با هر موشک حزب الله، بمباران عراق و سوریه و پهپاد حوثی ها تقویت می شود.
جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، با تعهد بی قید و شرط به حمایت از اسرائیل پس از حملات حماس و وتو کردن برنامه های آتش بس سازمان ملل، افکار جهانی و بسیار از آمریکایی ها را از خود دور کرده است. حالا به نظر می رسد سیاست خاورمیانه بایدن قدیمی و بی ارتباط به نظر می رسد. ایالات متحده که هرگز در جهان عرب محبوب نبود و به عنوان یک شر ضروری تحمل می شد دیگر نیازی به تحملش هم احساس نمی شود. ایران غیر عربی الآن در صندلی راننده خاورمیانه است.
اسرائیل نیز از 7 اکتبر از زنگ بیداری راهبردی رنج برده است، اگرچه سیاستمداران تندروتر آن هنوز آن را درک نمی کنند.
وحشت غزه به طور دائم تغییر کرده، بلکه بدتر شده، شاهد اتهامات نسل کشی بی سابقه ای است که در لاهه هم مطرح شده است. خالد بن بندر، سفیر عربستان در لندن، هفته گذشته به بی‌بی‌سی گفت که دولت یهود دیگر نباید به عنوان یک مورد خاص تلقی شود. ایران با کمک پکن برای دور زدن تحریم ها هر ماه میلیون ها بشکه نفت خام با تخفیف به چین می فروشد.
همه این ها برای حکومت ایران است. حکام ایران سه هدف اصلی سیاست خارجی دارند: بیرون راندن ایالات متحده به عنوان دشمن شیطانی انقلاب 1979 از خاورمیانه؛ حفظ برتری منطقه ای و تقویت اتحادهای کلیدی با چین و روسیه و در آخر نابودی اسرائیل. اینها اهداف ایران است.
شبکه‌های شبه‌نظامی ایران یا محور مقاومت در فاصله‌ی دو بازوی قدرت ایران عمل می‌کنند. نظرات در مورد این که آیا حوثی‌ها، توسط تهران آموزش دیده و مسلح شده‌اند و از دستورات آن پیروی می‌کنند یا خیر، متفاوت است. برخی تحلیلگران بر این باورند که ایران کنترلی بر متحدان یمنی خود ندارد. حزب الله لبنان نیز می گویدکه از نظر عملیاتی خودمختار است.
با این حال، وقتی به همراه حماس در غزه، گروه‌های فلسطینی کرانه باختری و شبه‌نظامیان مستقر در عراق و سوریه مورد بررسی قرار می‌گیرند، آشکار است که ایران یک ائتلاف کنترل از راه دور برای پیشی گرفتن از ایالات متحده تشکیل داده است. بمباران پایگاه‌های حوثی‌ها، به جای فشار برای آتش‌بس در جنگ داخلی طولانی مدت یمن، این واقعیت را تغییر نخواهد داد. به احتمال زیاد تهران مقاومت ضد غربی و ضد اسرائیلی را در سراسر منطقه دامن می زند و گسترش می دهد.
ایران با هوشیاری سال گذشته، گام‌های عمل‌گرایانه‌ تری برای ترمیم روابط با رقبای عرب خلیج فارس برداشت و روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی را احیا کرد. اما هیچ عشق نردی بین ریاض و تهران وجود ندارد و مهمترین جنبه این معامله این بود که چین میانجی آن بود.
جنگ و پیامدهای آن این باور را در پکن و مسکو متبلور کرد که رهبری جهانی ایالات متحده، پس از دونالد ترامپ، در حال عقب نشینی است و نظم بین المللی مبتنی بر قوانین که واشنگتن بر آن نظارت می کند، برای تغییر و جایگزینی آماده است.
از زمانی که شی جین پینگ بیش از یک دهه پیش قدرت را در دست گرفت، چین حوزه های نفوذ ژئوپلیتیکی و اقتصادی را برای رقابت و در صورت امکان جانشین حوزه های ایالات متحده ایجاد کرده است. ایران محور برنامه های شی است در سال 2021، دو کشور یک پیمان سرمایه گذاری استراتژیک و انرژی 25 ساله امضا کردند. تحت حمایت چین، ایران به گروه بریکس و سازمان همکاری شانگهای پیوسته است.
ایران با کمک پکن برای دور زدن تحریم‌ها، میلیون‌ها بشکه نفت خام با تخفیف را به چین می‌فروشد که توسط تانکرهای نفتی ناوگان با چراغ خاموش به چین منتقل می‌شود. پس از سال‌ها رکود و ناآرامی‌های شدید سیاسی و اجتماعی داخلی، اقتصاد ایران در حال رشد است. شی در ماه فوریه به ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران گفت که چین از مبارزه این کشور با یکجانبه گرایی و قلدری آمریکا حمایت می کند.
همه روابط ایران و روسیه برسر اسلحه است. گفته می شود ایران پهپادهای مسلحی را تامین می کند که مسکو برای جنگ با اوکراینی ها از آنها استفاده می کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که سازمان اطلاعات ایالات متحده معتقد است که گروه مزدور واگنر روسیه قصد دارد یک سامانه دفاع هوایی میان‌برد به حزب‌الله ارائه دهد که در صورت صحت، اقدامی تحریک‌کننده است.
ایران به نوبه خود ممکن است به زودی تحویل جنگنده های پیشرفته روسی Sukhoi Su-35 و هلیکوپترهای جنگنده، محصول "همکاری دفاعی بی سابقه" را تحویل بگیرد. صادرات روسیه به ایران در حال رونق است. مسکو 40 میلیارد دلار برای توسعه میادین گاز طبیعی ایران متعهد شده است.
در صدر همه اینها، طبق گزارش ها، برنامه غنی سازی مربوط به سلاح های هسته ای ایران به سرعت پیش می رود.
یکی دیگر از اهداف ایران، مربوط به حذف توافق ضد گسترش سلاح های هسته ای2015 ترامپ که مورد حمایت سازمان ملل متحد است. بایدن امیدوار بود که آن را احیا کند اما تسلیم شد. روسیه و چین دیگر در کنار هم نیستند. بدترین کابوس اسرائیل، بمب اتم ایرانی، ممکن است نزدیکتر از همیشه باشد. امروز، خلق و خوی جمهوری اسلامی پیروزمندانه است. ایران از تحریم ها و اعتراضات داخلی جان سالم به در برده و با کمک متحدان قدرتمند خود، اقتصاد خود را به ثبات رسانده و به تقویت دفاع خود آغاز کرده و در حال دستیابی به بمب هسته ای است.
پس از ۴۵ سال تلاش، ایران سرانجام بزرگ منطقه است. تحریم، طرد و تهدید تهران کارساز نبوده است. ایالات متحده، بریتانیا و اسرائیل با یک رقیب قدرتمند روبه رو هستند که بخشی از یک اتحاد جهانی مثلثی است که توسط نیروهای مسلح قدرتمند و قدرت اقتصادی حمایت می شود. یک رویکرد دیپلماتیک جدید برای جلوگیری از یک درگیری گسترده تر ضروری است.

ترجمه: محمدحسین واحدی، دیپلماسی ایرانی