کاخ سفید در بیانیه ای اعلام کرد جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده روز سه شنبه 28 مارس، دستور فروش ذخایر استراتژیک نفت این کشور را به منظور عرضه بیشتر به بازارها و کاهش قیمت نفت صادر کرد.
بر اساس گزارش آناتولی، وزارت انرژی ایالات متحده تا سقف 50 میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیک خود را که در نوع خود بزرگ ترین ذخیره نفتی در جهان به حساب آمده که تنها در مواقع اضطراری استفاده می شود، آزاد خواهد کرد. این تصمیم یک تلاش هماهنگ و اولین در نوع خود، با سایر کشورهای جهان برای حفظ عرضه کافی در شرایط خروج از همه گیری کروناست.
تصمیمات رئیس جمهور ایالات متحده در حالی اجرایی می شود که نرخ تورم در این کشور به سطح کم سابقه ای رسیده تا جایی که قیمت کالاهای مصرفی در ایالات متحده در اکتبر گذشته 2/ 6 درصد افزایش یافت که بالاترین افزایش در بازه یک ساله، از سال 1990 محسوب می شود.در همین چارچوب، دولت بایدن به تازگی اعلام کرد که حجم قابل توجهی از ذخایر استراتژیک نفت خام خود را به فروش خواهد رساند. موضوعی که پیش تر کنگره ایالات متحده، آن را به تصویب رسانده بود. به گزارش رویترز، پس از آنکه دولت بایدن در سال گذشته میلادی رکورد فروش 180 میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیک ایالات متحده را به ثبت رساند، وزارت انرژی این کشور برنامه ریزی کرد تا مصوبه فروش 26 میلیون بشکه ای را در طول سال مالی 2023 لغو کند. اما هرگونه اقدام در این زمینه، می توانست به صورت بالقوه کنگره را به اقدام متقابل وادار کند.

تبعات فروش از ذخایر استراتژیک نفت
فروش نفت از محل ذخایر استراتژیک، امری است که در صورت تحقق می تواند به طور موقت ذخایر نفت ایالات متحده را به زیر سطح فعلی خود یعنی حدود 372 میلیون بشکه برساند که پایین ترین سطح ذخایر استراتژیک این کشور از سال 1983 خواهد بود. وزارت انرژی آمریکا اعلام کرد که قیمت های پیشنهادی برای خرید نفت، در اواسط آوریل بررسی و نفت در حدفاصل اول مه تا پایان ژوئن 2023، تحویل خواهد شد. به گزارش رویترز، دولت ایالات متحده 180 میلیون بشکه نفت را برای مقابله با افزایش لجام گسیخته قیمت سوخت به مزایده گذاشت؛ افزایش قیمتی که به واسطه جنگ روسیه با اوکراین شدت گرفت. نکته قابل تامل آنکه قیمت جهانی حامل های انرژی به ویژه سوخت های فسیلی، همزمان با ظهور متقاضیان جدید جهانی به دلیل همه گیری ویروس کووید-19 نیز افزایش یافته بود.

راهبرد جدید وزارت انرژی ایالات متحده
وزارت انرژی آمریکا از برنامه ریزی برای اجرای یک راهبرد سه قسمتی برای تکمیل مجدد ذخایر استراتژیک این کشور در درازمدت خبر داد. این راهبرد سه مرحله ای در برگیرنده خرید مجدد نفت خام با درآمدهای حاصل از فروش اضطراری این محصول استراتژیک، بازگشت بیش از 25 میلیون بشکه نفت از مبادلات قبلی و همکاری با کنگره برای جلوگیری از فروش غیرضروری نفت است. لازم به ذکر است ایجاد اختلالات تصنعی در فرآیند عرضه نفت خام، برای حفظ ذخایر موجود استراتژیک نفت نیز از شمول این لیست خارج نخواهد بود.ماه گذشته بود که وزیر انرژی ایالات متحده اعلام کرد پیشنهادهای شرکت های نفتی مبنی بر فروش 3 میلیون بشکه نفت برای تکمیل بخشی از ذخایر استراتژیک این کشور را رد کرده است.
او در توضیح گفت که تنها پیشنهادهای با قیمت های بسیار جذاب را برای سرازیر کردن نفت به ذخایر استراتژیک خواهد پذیرفت. به باور تحلیلگران، وزارت نفت آمریکا به دنبال خرید نفت برای ذخایر این کشور با قیمت حدود 70 دلار در هر بشکه است.واقعیت این است که قیمت نفت خام آمریکا به دلیل نگرانی از تحریم های غرب علیه روسیه متعاقب جنگ این کشور با اوکراین، روند افزایشی در پیش گرفت. پس از اینکه مسکو اعلام کرد تولید خود را در ماه مارس حدود 500 هزار بشکه در روز یا حدود 5 درصد کاهش خواهد داد، قیمت نفت خام ایالات متحده تا حدود 80 دلار در هر بشکه افزایش یافت.

فرآیند تکمیل ذخایر استراتژیک
در عین حال، منابع آمریکایی تاکید دارند که ورود اولین محموله نفت خریداری شده برای تکمیل ذخایر استراتژیک پس از فروش بی سابقه از این ذخایر، احتمالا به پایان سال مالی 2023 موکول خواهد شد یعنی تقریبا همزمان با اکتبر سال جاری.در همین راستا، وزارت انرژی ایالات متحده اعلام کرد در نظر دارد تا پایان سال جاری مالی معادل 1/ 3 میلیون بشکه نفت خام را به ذخایر استراتژیک این کشور برگرداند. این رقم برای سال مالی 2024، برابر با 22 میلیون بشکه خواهد بود. گفتنی است سال گذشته، کنگره ایالات متحده طرح فروش حدود 140 میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک را که قرار بود در حد فاصل سال های مالی 2024 تا 2027 انجام شود، بنا به درخواست وزارت انرژی آمریکا، متوقف کرد.

ذخایر استراتژیک نفت به چه معناست؟
ذخایر استراتژیک نفتی به منابع ذخیره شده نفت خام اطلاق می شود که توسط کشورهای مختلف و با هدف مقابله با شرایط نامساعد بازار، تمهید می شوند. واحد استاندارد محاسبه و اعلام میزان ذخایر استراتژیک نفت، بشکه است. تولیدکنندگان بزرگ نفتی جهان نیز عمدتا با هدف مقابله با نوسانات عرضه و تقاضای این کالای استراتژیک، مبادرت به ذخیره سازی نفت تولیدی خود می کنند.میزان ذخیره سازی نفت در دنیا با متغیرهایی مانند مصوبات سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، کنش های سیاسی-اجتماعی مانند جنگ، زلزله و عواملی از این دست، رابطه مستقیم دارد. جالب است بدانید میزان و حجم نفت ذخیره شده توسط کشورها، بر قیمت جهانی نفت تاثیر مستقیم دارد؛ هر اندازه سطح ذخایر استراتژیک نفت بالاتر باشد قیمت آن با افت بیشتری مواجه می شود.
گفتنی است ایده اولیه ذخیره سازی نفت با عنوان ذخایر استراتژیک، از دهه 1970 به بعد شکل گفت. کشورهای صنعتی برای جلوگیری از تکرار بحران نفتی 1973 مبادرت به تاسیس «آژانس بین المللی انرژی» کردند و هم راستا با مجموعه ای ازسیاست های دیگر، تصمیم گرفتند مقداری از نفت موردنیاز خود را ذخیره کرده تا بتوانند در شرایط سخت از آن بهره برداری کنند. به همین منظور، آژانس بین المللی انرژی ستادی نظارتی برای کنترل میزان ذخیره سازی نفت تشکیل داد تا بتواند بر فرآیند ذخیره سازی این کالای استراتژیک در کشورهای عضو این آژانس، نظارت عالیه اعمال کند. علت تشکیل ستاد یادشده این است که کشورهای صنعتی نیز در بسیاری از مواقع از تعهدات خود تخلف می کنند.

گنبدهای نمکی؛ ایستگاه مناسب ذخیره سازی نفت
به نوشته میز نفت، منابع ذخیره سازی نفت خام در مکان هایی قرار دارند که به آنها گنبدهای نمکی گفته می شود. نفت خام قابلیت نفوذ در نمک را نداشته و با آن ترکیب نمی شود. بنابراین مخازن نمکی، بهترین و مناسب ترین مکان ها برای ذخیره سازی نفت خام هستند.این مخازن غالبا به صورت مصنوعی و در گنبدهای نمکی واقع در زیر زمین ساخته می شوند. عمق هر مخزن می تواند به هزار متر برسد. طول متوسط هرکدام 600 متر و عرض آنها 60 متر است. ظرفیت آنها هم بین 6 تا 37 میلیون بشکه متغیر است.
بسیار دشوار است که بتوان از مشخصات ظاهری سطح زمین متوجه آنچه در عمق زمین وجود دارد، شد. نهایتا بتوان چند حلقه چاه دید و حجمی از لوله های نفت که از سمتی به سمتی دیگر رفته اند. از طریق چاه ها که صدها متر در عمق زمین و درون مخازن قرار دارند، می توان آب را با فشار زیاد به مخازن وارد کرده تا نفت خام از سوی دیگر آن خارج شود. مخازن نمکی در مقابل فشار پایدار نیستند؛ در بسیاری موارد دیواره ها یا قسمتی از سقف مخزن فرو ریخته که باعث می شود به ماشین آلات و تجهیزاتی که در آن محل کار می کنند، آسیب جدی وارد شود.
ساخت این دسته از مخازن به مراتب اقتصادی تر از تدارک مخازن ذخیره سازی روی سطح زمین است. ذخایر واقع در گنبدهای نمکی در ایالات متحده در چهار سایت مجزا قرار داشته که در کنار هرکدام نیز تاسیساتی برای پالایش احتمالی نفت خام در نظرگرفته شده است. خلیج مکزیک در آمریکا، واقع در جنوب شرقی این کشور محل اصلی ذخیره سازی نفت این کشور به حساب می آید. این منطقه میزبان حدود 700 میلیون بشکه نفت خام بوده که با استفاده از لوله هایی خاص به زیر گنبدهای نمکی تزریق شده است. این حجم از نفت در حدود 70 مخزن مجزا تعبیه شده در اعماق زمین، نگهداری می شود. به غیر از ایالات متحده، شماری ازکشورهای دیگر هم برای خود از این نوع ذخایر ایجاد کرده اند. برای مثال ژاپن نفت خام خود را در مخازن روی سطح زمین ذخیره می کند.
تاسیسات ساحلی شیبوشی ژاپن برای این منظور ساخته شده اند. از آنجا که ژاپنی ها گنبدهای نمکی زیرزمینی را که در آمریکا یافت می شود در اختیار ندارند، مبادرت به ساخت مخازن گران قیمت روی زمین کرده اند.بریتانیا که هیچ یک از این نوع مخازن را در اختیار ندارد از سیستمی دیگر برای ذخیره سازی نفت استفاده می کند. دولت انگلستان تمامی صنایع وابسته به نفت و گاز این کشور را وادار کرده سوخت موردنیاز خود را افزون بر نیاز آنی و مقطعی خود، در مخازن عملیاتی نگهداری کنند. این میزان سوخت اضافی، به صورتی نگهداری می شود که در صورت لزوم و در حالت اضطرار، بتواند به سرعت وارد مدار شده و چرخ صنعت مربوطه را در حرکت نگاه دارد.