بریکس‌پی، آغاز دور زدن دلار

با رونمایی از بریکس‌پی، اعضای بریکس رسماً استارت دلارزدایی را زدند ضمن اینکه راهکاری اساسی هم برای دورزدن تحریم‌ها پیدا کردند.
بریکس‌پی درحالی روز پنجشنبه (26 مهر) رسماً رونمایی شد که در شرایط اعمال تحریم‌های شدید از سوی غرب، این پلت‌فرم می‌تواند مزایای بسیاری مانند دلارزدایی، تسهیل تجارت اعضا و کاهش تأثیر تحریم‌های غرب را داشته باشد. این توسعه مهم در دوره‌ای روی می‌دهد که چندین کشور بریکس مانند روسیه، چین و ایران توسط ایالات متحده تحریم شده‌اند و در نتیجه آنها در حال تلاش برای دلارزدایی‌اند، در واقع هدف این سیستم، ارائه روشی جدید به کشورها برای انجام معاملات است.
یکی از اهداف اصلی بلوک اقتصادی بریکس، تلاش برای محدود کردن سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین‌بانکی) است که پشتوانه آن غرب است. این بلوک نگاهی ویژه به طرح «دلارزدایی» داشته است؛ ضمن اینکه گام‌هایی مهم در جهت کنار گذاشتن دلار برداشته است. بریکس‌پِی (BRICS PAY) یک بستر پرداخت دیجیتال است که کشورهای عضو بریکس به‌صورت مشترک در حال طراحی آن بودند.
به گزارش تسنیم، شرکت‌کنندگان در مجمع تجاری بریکس که اکنون در مسکو در حال برگزاری است، می‌توانند نسخه آزمایشی سیستم پرداخت جدید (BRICS Pay) را امتحان کنند. این کارت 500 روبل (5.13 دلار) موجودی دارد که شرکت‌کنندگان می‌توانند در زمان برگزاری مجمع تجاری درتاریخ 17 تا 18 اکتبر در فروشگاه‌هایی که با علامت‌های ویژه BRICS Pay مشخص شده‌اند از آن استفاده کنند. برای فعال کردن مبلغ داخل این کارت باید در سامانه ثبت‌نام کنند و برای پرداخت کد QR را از روی صفحه گوشی کارمند موجود در کافه یا فروشگاه از سیستم پرداخت اسکن کنند.
بریکس‌پی قابلیت همکاری بین سیستم‌های پرداخت مختلف در کشورهای عضو را تضمین می‌کند و کاربران می‌توانند بدون نیاز به واسطه‌های متعدد، تراکنش‌های برون‌مرزی انجام دهند، این امر به بریکس‌پی اجازه می‌دهد اتکای خود به سیستم‌های سنتی را کاهش دهد و هزینه‌های تراکنش را به حداقل برساند.
روسیه رئیس فعلی گروه بریکس است؛ سایر کشورها از جمله برزیل، هند، چین و آفریقای جنوبی، و همچنین اعضای جدید آن یعنی ایران، مصر، اتیوپی و امارات متحده عربی که در ژانویه به آن پیوستند، دیگر اعضای این گروه هستند.
بر اساس گزارش وب‌سایت رسمی بریکس، بریکس‌پی به‌عنوان یک سیستم اساسی برای کشور‌هایی که به‌دنبال استقلال مالی هستند، معرفی می‌شود، علاوه بر این، مقامات چینی بر پتانسیل آن برای تسهیل مبادلات بین کشور‌های عضو تأکید کرده‌اند، این امر روابط تجاری و اقتصادی را تقویت می‌کند و در عین حال وابستگی به دلار را کاهش می‌دهد. بازرگانان کشور‌های بریکس امیدوارند که سیستم پرداخت یکپارچه به ابزاری تبدیل شود که پرداخت بین کشور‌ها را تسهیل کند، زیرا ایجاد یک سیستم پرداخت مشترک، به توسعه تجارت آن‌لاین بین کشور‌ها کمک خواهد کرد. در زمان حاضر، چندین سیستم پرداخت وجود دارند که پذیرش پرداخت از همه کارت‌ها را بدون استثنا ارائه می‌دهند اما گران‌اند یا نیاز به تغییرات سخت‌افزاری دارند.
پرداخت‌هایی که از طریق سیستم مشترک کشور‌های بریکس انجام می‌شود، به‌احتمال زیاد نه‌تنها برای افراد حقیقی، بلکه برای اشخاص حقوقی نیز در دسترس خواهد بود و پرداخت برای صادرات و واردات آسان‌تر خواهد بود، این امر شامل افتتاح حساب‌های متقابل توسط بانک‌های کشور‌هایی است که به این سیستم پیوسته‌اند، در واقع این امر یک جایگزین جدی نه‌تنها برای کارت‌های ویزا و مسترکارت، بلکه برای سیستم پرداخت سوئیفت محسوب می‌شود.

چندی پیش محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در این خصوص اعلام کرد: در مجموعه بریکس سامانه "بریکس‌پی" دقیقاً جایگزین سوئیفت است و کشورهای عضو بریکس و بقیه کشورهایی که تمایل دارند می‌توانند از این سیستم الکترونیکی بین‌بانکی استفاده کنند. وی گفت: 30 درصد از کل حجم معاملات ما با کشورهایی مانند چین، روسیه، هند و آفریقای جنوبی است و این ظرفیت برای این کار وجود دارد، ما باید از این فرصت استفاده کنیم، این یک فرصت بزرگی برای ما که عضو شده‌ایم، است. همچنین نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: بریکس‌پی با توجه به قابلیت‌های زیادی که گروه بریکس دارد، می‌تواند به ما به‌ویژه در دورزدن تحریم‌ها کمک زیادی کند. وی بیان کرد: در نظام مبادلات مالی و پولی دنیا سازوکاری به‌نام «سوئیفت» وجود دارد و از‌آن‌جایی که کنترل آن دست غربی‌ها و آمریکاست، از سوئیفت به‌عنوان بستری برای اعمال فشار و تحریم کشورهای مستقل استفاده می‌کنند. الآن بسیاری از کشورهای دنیا حتی کشورهایی هم که روابط خوبی با غرب دارند، به‌دنبال مبادلات مالی مستقل از سوئیفت یا مبادله با ارزهای محلی هستند. نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران هم به‌سمت بریکس و شانگهای رفته است که در واقع ما هم به‌دنبال بسترها و سازوکارهایی هستیم تا بتوانیم مبادلات خود را به‌صورت مستقل از سوئیفت انجام دهیم. «بریکس‌پی» با توجه به قابلیت‌های زیادی که گروه بریکس دارد، می‌تواند به ما به‌ویژه در دورزدن تحریم‌ها کمک زیادی کند. کشورهای عضو بریکس می‌توانند به‌جای آنکه مبادلات خود را پایاپای انجام دهند، از طریق «بریکس‌پی» انجام دهند.
آنتون سیلوانوف، وزیر دارایی روسیه، نیز در مصاحبه‌ای اعلام کرد: کشورهای عضو بریکس در حال ایجاد یک سیستم پرداخت بین‌المللی جدید هستند، چرا که پلت‌فرم‌هایی که با استفاده از زیرساخت‌های غربی فعالیت می‌کنند، به‌طور فزاینده‌ای سیاسی شده‌اند. تحریم‌های بی‌سابقه علیه مسکو از سوی آمریکا و متحدانش، روسیه و سایر اعضای بریکس را مجبور کرده است به‌دنبال راه‌هایی برای ادامه تجارت علی‌رغم محدودیت‌ها باشند. سیلوانوف گفت: این زیرساخت جدید پرداخت بین‌المللی بر اساس فناوری‌های جدید کار خواهد کرد و امکان انجام تراکنش‌های تجاری خارجی سریع‌تر و ارزان‌تر را فراهم می‌کند که از دخالت خارجی آزاد باشد.
وزیر دارایی روسیه تصریح کرد: بریکس... فراتر از سیاست، فراتر از هر فشار و محدودیتی است. هدف آن تحریک رشد اقتصادی و افزایش درآمد شهروندان ماست.
سیلوانوف افزود: سیستم جدید از ارزهای ملی و ارزهای دیجیتال استفاده خواهد کرد. به‌عنوان بخشی از تحریم‌های گسترده غرب علیه روسیه به‌دلیل جنگ اوکراین، بانک‌های پیشرو در روسیه از سال 2022 از سیستم پرداخت بین‌المللی سوئیفت SWIFT حذف شدند. ماه گذشته، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، اعلام کرد: کشورهای عضو بریکس در حال توسعه مشترک یک چارچوب پرداخت و تسویه هستند که برای تجارت در داخل این بلوک استفاده شود.
اخیراً کمیسیون اقتصادی اوراسیا نیز، ایجاد یک سیستم پرداخت جهانی برای کشور‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا و بریکس را پیشنهاد کرده است. طبق این طرح، سیستم‌های پرداخت ملی چین (UnionPay)، برزیل (Elo)، هند (RuPay) و همچنین کشور‌های EAEU به‌عنوان مثال، سیستم‌های «میر» روسیه را متحد خواهد کرد، سیستم جدید شامل صدور کارت پرداخت مشترک است.
ایجاد یک سیستم پرداخت یکپارچه شامل معرفی یک پلت‌فرم ابری ویژه است که سیستم‌های پرداخت ملی کشور‌های EAEU و BRICS را به هم متصل می‌کند، این برنامه‌ها شامل توسعه حساب‌های آن‌لاین و یک برنامه تلفن همراه است که با آن می‌توان در هر کشور عضو بریکس، خرید انجام دهد، بنابراین، ارز‌های ملی خودشان بدون مشارکت دلار و یورو، برای پرداخت‌های خارجی استفاده خواهد شد.
در مجموع، بدون تردید اکنون بیش از هر زمان دیگری، جهان به‌سرعت در حال گذار از نظام تک‌قطبی به نظام چندقطبی است که دلار آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره جهانی، به‌تدریج ارزش و جذابیت خود را از دست خواهد داد، این روند یک‌شبه اتفاق نخواهد افتاد اما اقداماتی مانند پلت‌فرم بریکس‌پی یا ارز بریکس، روند آن را تسریع خواهد کرد.