امام(ره) نزاع را نوعی جنگ هویتی قلمداد کرده و معتقدند با عقب‌کشیدن، دشمن زیاده‌خواه پیشروی خود را ادامه می‎ دهد؛‎ «من باز می‌گویم همه مسئولان نظام و مردم ایران باید بدانند که غرب و شرق تا شما را از هویت اسلامی‌تان ـ به خیال خام خودشان ـ بیرون نبرند، آرام نخواهند نشست. نه از ارتباط با متجاوزان خشنود شوید و نه از قطع ارتباط با آنان، رنجور. همیشه با بصیرت و با چشمانی باز به دشمنان خیره شوید و آنان را آرام نگذارید که اگر آرام گذارید، لحظه‌ای آرامتان نمی‌گذارند.»

در تاریخ ۲فروردین۱۳۶۸ امام خمینی(ره) پیامی خطاب به مهاجران جنگ تحمیلی صادر کردند که همان زمان برای عامه مردم نیز حاوی پیام‌های مهمی بود.
متن پیش رو، مواضع مهم حضرت امام(ره) را درباره مسائل مهم کشور در مواجهه با دشمن، مورد طرح و بررسی قرار داده و به نوعی، منشور مقاومتی است که امام خمینی(ره) طی آن سعی دارد مردم و مسئولان را نسبت به حوادث آن روز آگاه سازد. این پیام مهم، دشمن‌شناسی ویژه‌ای دارد که خواندن آن برای امروز ما ضروری است. در ادامه، اصل پیام را مورد بازخوانی قرار داده و با اندکی تلخیص، تقدیم نگاه مخاطبان می‌کنیم.
 امام خمینی(ره) در همان سخنان آغازین پس از سلام و درود، مسئله صدمات روحی، جسمی و مالی مهاجران را مورد توجه قرار داده و در باب اینکه جمهوری اسلامی بنا دارد ذره‌ای از آن خسارات را در قالب ساخت خانه و روستا و شهر جبران کند، مطالبی را عنوان می‌کنند؛ «سلام بر ملت بزرگ ایران که با فداکاری و ایثار و شهادت، راه ظهورش را هموار می‌کنند و سلام بر شما خواهران و برادران مهاجر که بدون شک در جنگ تحمیلی از کسانی هستید که صدمه فراوان روحی و جسمی و مالی خورده‌اید. شما عزیزان در زمان یورش وحشیانه صدام پس از روزها دفاع قهرمانانه، اضطرارا محل زندگی و راحتی خود را ترک نموده و حقیقتا به زندگی پرمشقت در نقطه‌ای دور از خانه و کاشانه خویش تن داده‌اید.
شما مهاجرین عزیز جنگ تحمیلی، لحظه‌لحظه جنگ و سختی‌های آن را درک کرده‌اید. ان‌شاءالله جمهوری اسلامی در آینده‌ای نه‌چندان دور شهرها و روستاهای شما را بهتر از قبل در اختیار شما خواهد گذاشت؛ ولی باید خود به کمک مسئولان آمده و در نوسازی و مهیاسازی شهر و روستاهاتان آنان را یاری نمایید. بحمدالله فرزندان خردسال آن روز شما، امروز جوانانی شده‌اند که مانند سایر برادران و خواهران خود از میهن اسلامی‌شان دفاع خواهند کرد.»

اسلام عزیز؛ مهم‌ترین انگیزه مردم
در ادامه پیام، ایشان مهم‌ترین نیت و انگیزه مردم، به‌ویژه ساکنان شهرهای مرزی را در یک جمله اینگونه بیان می‌کنند: «همه می‌دانند که تحمل هشت سال فشار و سختی فقط برای اسلام عزیز بوده است.»
سپس از این گزاره استفاده کرده و ضرورت ایستادگی مسئولان در برابر دشمن را یادآور می‌شوند؛ چراکه مردم نشان داده‌اند هر سختی‌ای را برای اسلام، تحمل می‌کنند؛ پس نباید پشت نام مردم پنهان شد و با عنوان «عدم‌همراهی مردم»، مقاومت در برابر دشمن را شکست. ایشان می‌فرمایند: «لذا مسئولین باید در دفاع از اسلام، محکم‌تر از همیشه با تمام توان در مقابل تجاوز نظامی، سیاسی و فرهنگی جهان‌خواران بایستند؛ چراکه امروز دنیای استکبار خصوصا غرب، خطر رشد اسلام ناب محمدی ـ صلی‌الله علیه و آله و سلم ـ را علیه منافع نامشروع خود درک کرده است.»
سپس موضوع دشمنی غرب و شرق را هم خود «اسلام» و ظرفیتی که برای ارائه نسخه‌های بدیل به جهان عرضه می‌کند، می‌دانند؛ «امروز غرب و شرق به‌خوبی می‌دانند که تنها نیرویی که می‌تواند آنان را از صحنه خارج کند، اسلام است.»

دشمن‌شناسی امام‌خمینی(ره)
امام(ره)، شیوه‌های متعدد دشمنی با اسلام و ایران را اینگونه تحلیل می‌کنند که جای بسی تامل دارد و برای امروز ما بسیار عبرت‌انگیز است: «آنها در این ۱۰سال انقلاب اسلامی ایران ضربات سختی از اسلام خورده‌اند و تصمیم گرفته‌اند که به هر وسیله ممکن آن را در ایران که مرکز اسلام ناب محمدی است نابود کنند. اگر بتوانند با نیروی نظامی، اگر نشد، با نشر فرهنگ مبتذل خود و بیگانه‌کردن ملت از اسلام و فرهنگ ملی خویش و اگر هیچ‌کدام از اینها نشد، ایادی خودفروخته خود از منافقین و لیبرال‌ها و بی‌دین‌ها را که کشتن روحانیون و افراد بی‌گناه برایشان چون آب‌خوردن است و در منازل و مراکز ادارات نفوذ می‌دهند که شاید به مقاصد شوم خود برسند. و نفوذی‌ها بارها اعلام کرده‌اند که حرف خود را از دهان ساده‌اندیشان موجّه می‌زنند.»

 معیار دشمنی و دوستی
در همین راستا، بعد از طرح موضوع دشمنی، موضوع دوستی را هم با دادن معیار، با زبانی ساده بیان می‌کنند تا مرزها به‌خوبی و وضوح، روشن شود؛ «من بارها اعلام کرده‌ام که با هیچ‌کس در هر مرتبه‌ای که باشد عقد اخوت نبسته‌ام. چهارچوب دوستی من در درستی راه هر فرد نهفته است. دفاع از اسلام و حزب‌الله، اصل خدشه‌ناپذیر سیاست جمهوری اسلامی است. ما باید مدافع افرادی باشیم که منافقین، سرهاشان را در مقابل زنان و فرزندانشان در سر سفره افطار، گوش تا گوش بریدند. ما باید دشمن سرسخت کسانی باشیم که پرونده‌های همکاری آنان با آمریکا از لانه جاسوسی بیرون آمد. ما باید تمام عشقمان به خدا باشد نه تاریخ. کسانی که از منافقین و لیبرال‌ها دفاع می‌کنند، پیش ملت عزیز و شهیدداده ما راهی ندارند. اگر ایادی بیگانه و ناآگاهان گول‌خورده که بدون توجه بلندگوی دیگران شده‌اند، از این حرکات دست برندارند، مردم ما آنها را بدون هیچ‌گونه گذشتی، طرد خواهند کرد.»

انقلابی که محدود به ایران نیست
نکته جالب توجه آنکه امام(ره) صف مردم را از صف افرادی که فریب دشمن را خورده یا تبدیل به بلندگوی آنها شده‌اند و برای کشور هزینه می‌تراشند جدا ساخته و البته در عین حمایت از مردم و صاحبان اصلی انقلاب اسلامی، خطاب به مسئولان صریحا گوشزد می‌کنند: «مسئولان ما باید بدانند که انقلاب ما محدود به ایران نیست. انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمداری حضرت حجت ـ ارواحنافداه ـ است که خداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد.»
اینگونه امام خمینی(ره) مسئولان را نه صرفا در برابر مردم ایران که در برابر هر دلبسته انقلاب و ظهور امام زمان(عج)، مسئول دانسته و در ادامه هم بر این باور تأکید می‌کنند که مشکلات داخلی ما نباید ما را نسبت به اهداف بلند جهانی سست کند؛ «مسائل اقتصادی و مادی اگر لحظه‌ای مسئولین را از وظیفه‌ای که بر عهده دارند منصرف کند، خطری بزرگ و خیانتی سهمگین را به‌دنبال دارد. باید دولت جمهوری اسلامی تمامی سعی و توان خود را در اداره هر چه بهتر مردم بنماید، ولی این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که ایجاد حکومت جهانی اسلام است منصرف کند.»

عبور از مانعی به نام فشارهای اقتصادی
اما لاجرم ایستادگی با شرایط اقتصادی نامناسب، سخت‌تر خواهد شد و امام(ره) برای آنکه به مردم، این پیام را بدهد که از سختی‌ها آگاه است، مردم را هم به انگیزه‌های الهی گره می‌زند و از دادن وعده‌های عجیب و غریبی که بعضا مسئولان، گرفتار آن هستند، استفاده ابزاری نمی‌کند.
ایشان مردم را به عنوان پشتوانه اصلی حکومت قلمداد کرده که بدون آنها اجرای هیچ‌یک از اهداف بلند انقلاب اسلامی میسر نیست؛ لذا می‌فرماید: «مردم عزیز ایران که حقا چهره منوّر تاریخ بزرگ اسلام در زمان معاصرند، باید سعی کنند که سختی‌ها و فشارها را برای خدا پذیرا گردند تا مسئولان بالای کشور به وظیفه اساسی‌شان که نشر اسلام در جهان است برسند و از آنان بخواهند که تنها برادری و صمیمیت را در چهارچوب مصلحت اسلام و مسلمین در نظر بگیرند. چه‌کسی است که نداند مردم عزیز ما در سختی هستند و گرانی و کمبود بر طبقه مستضعف، فشار می‌آورد؟ ولی هیچ‌کس هم نیست که نداند پشت‌کردن به فرهنگ دوَل دنیای امروز و پایه‌ریزی فرهنگی جدید بر مبنای اسلام در جهان و برخورد قاطع اسلامی با آمریکا و شوروی، فشار و سختی و شهادت و گرسنگی را به‌دنبال دارد و مردم ما این راه را خود انتخاب کرده‌اند و بهای آن را هم خواهند پرداخت و بر این امر هم افتخار می‌کنند. این روشن است که شکستن فرهنگ شرق و غرب، بی‌شهادت میسر نیست.»

 توصیه مسئولان به نترسیدن
همچنین امام(ره) گویی از جانب مردم، با خیال راحت‌تری سخن می‌گویند و در طرف مقابل به مسئولان که رویه دیگر سکه مقاومت هستند، با لحن دیگری به موعظه می‌پردازند: «من بار دیگر از مسئولین بالای نظام جمهوری اسلامی می‌خواهم که از هیچ‌کس و از هیچ‌چیز جز خدای بزرگ نترسند و کمرها را ببندند و دست از مبارزه و جهاد علیه فساد و فحشای سرمایه‌داری غرب و پوچی و تجاوز کمونیسم نکشند که ما هنوز در قدم‌های اول مبارزه جهانی خود علیه غرب و شرقیم.»
سپس نهایت کاری که دشمن می‌تواند در حق ایران بکند را با یک جهان‌بینی الهی اینگونه توصیف می‌کنند که نشان از حقارت دنیا در دیدگان این مرد بزرگ است و بنا دارد این زاویه‌دید را به همه منتقل کند:
 «مگر بیش از این است که ما ظاهرا از جهانخواران شکست می‌خوریم و نابود می‌شویم؟ مگر بیش از این است که ما را در دنیا به خشونت و تحجر معرفی می‌کنند؟ مگر ‎بیش از این است که با نفوذ ایادی قاتل و منحرف خود در محافل و منازل، عزت اسلام و مسلمین را پایکوب می‌کنند؟ مگر بیش از این است که فرزندان عزیز اسلام ناب محمدی در سراسر جهان بر چوبه‌های دار می‌روند؟ مگر بیش از این است که زنان و فرزندان خردسال حزب‌الله در جهان به اسارت گرفته می‌شوند؟ بگذار دنیای پست مادیت با ما چنین کند ولی ما به وظیفه اسلامی خود عمل کنیم.»
 امام(ره) بار دیگر بیانات خود را در راستای مقاومت در مواجهه با شرق و غرب مادی‌گرا که کمر دشمنی را با اسلام و ایران بسته، به شکلی دیگر تکرار می‌کنند تا یک منشور مهم با موضوع مقاومت را به یادگار بگذارند؛ «امروز بیشتر از هر زمانی کینه و دشمنی استکبار علیه اسلام ناب محمدی برملا شده است. بسیج عمومی آنان در دفاع از یک خودفروخته و نویسنده مزدور گویای این واقعیت است و شاید آنان این‌همه فضاحت و بی‌آبرویی‌شان را به‌ خاطر رسیدن به هدف شوم خود پیش‌بینی نکرده بودند که امروز با سرافکندگی و خواری، از کرده خود، پشیمان و با ذلت مراجعت می‌کنند.

 کدام آزادی؟
همچنین امام(ره) در حیطه مسائل زنان سعی دارند از باب هجوم وارد شده و دشمن را از این جهت در مقام پاسخگویی بنشانند و ابتکار عمل را به ‌دست گیرند تا چهره منحوس نقاب‌زده دشمن را برملا سازند؛ «احتمالا قضیه مبارزه با حجاب زنان مسلمان در فضای آموزشی، حرکتی انحرافی برای کمرنگ‌کردن جلوه عظیم دفاع جهان اسلام از رسول اکرم ـ صلی‌الله علیه و آله و سلم ـ است. گرچه خود این واقعه هم از دردهایی است که ملت‌های اسلامی گرفتار آن شده‌اند که چگونه در دنیای به‌اصطلاح آزاد، الزام زنان و دختران مسلمان به رفع حجاب، عین دمکراسی است و فقط ما که گفته‌ایم کسی که به پیغمبر اسلام ـ صلی‌الله علیه و آله و سلم ـ توهین کند و اجماع فقهای مسلمین، فتوا به اعدام آن می‌دهند، خلاف آزادی است! راستی چرا دنیا در برابر کسی که اجازه ندهد تا دختران مسلمان به دلخواه خود با پوشش اسلامی در دانشگاه‌ها درس بخوانند یا تدریس کنند، ساکت نشسته است؟ جز این است که تفسیر و تأویل آزادی و استفاده از آن در اختیار کسانی است که با اساس آزادی مقدس مخالفند؟»
سپس دوباره نگاه توحیدی امام(ره) را در حیطه مبارزات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی می‌بینیم؛ با این بیان که «امروز خداوند ما را مسئول کرده است. نباید غفلت نمود. امروز با جمود و سکون و سکوت باید مبارزه کرد و شور و حال حرکت انقلاب را پابرجا داشت.»

جنگ هویتی
امام(ره) این نزاع را هم نوعی جنگ هویتی قلمداد کرده و معتقدند با عقب‌کشیدن، دشمن زیاده‌خواه پیشروی خود را ادامه می‎ دهد؛‎ «من باز می‌گویم همه مسئولان نظام و مردم ایران باید بدانند که غرب و شرق تا شما را از هویت اسلامی‌تان ـ به خیال خام خودشان ـ بیرون نبرند، آرام نخواهند نشست. نه از ارتباط با متجاوزان خشنود شوید و نه از قطع ارتباط با آنان، رنجور. همیشه با بصیرت و با چشمانی باز به دشمنان خیره شوید و آنان را آرام نگذارید که اگر آرام گذارید، لحظه‌ای آرامتان نمی‌گذارند.»
 در پایان، باز امام خمینی (ره) به موضوع مهاجران برگشته و در حق آنها دعا می‌کنند؛ «از خداوند متعال می‌خواهم تا مهاجرین عزیزمان را هر چه زودتر به خانه و کاشانه خود برساند و تلخی غربت‌ها و سختی‌ها را به شیرینی مراجعتشان مبدل سازد.
 در خاتمه لازم است از همه کسانی که از مهاجرین عزیز جنگ تحمیلی پذیرایی کرده و می‌کنند و همچنین از مسئولین محترم بنیاد مهاجرین که زحمات زیادی متحمل شده‌اند، تشکر و قدردانی نمایم. والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته.»